فیلم La Llorona 2019

در فیلم «لا یورونا» (La Llorona)، ریچارد برتون در «شب ایگوانا» می‌گوید: «سطح شگفت‌انگیز و سطح واقعی دو سطحی هستند که در آن زندگی می‌کنیم.» این فیلم به طور هم‌زمان بر روی هر دو سطح عمل می‌کند که می‌توانیم آنها را سطح افسانه‌ای و سطح تاریخی نام‌گذاری کنیم. انریکه مونته‌ورد (با بازی خولیو دیاز) یک دیکتاتور پیر، ناتوان و پارانوئید گواتمالایی است که در ابتدای فیلم...

در فیلم «لا یورونا» (La Llorona)، ریچارد برتون در «شب ایگوانا» می‌گوید: «سطح شگفت‌انگیز و سطح واقعی دو سطحی هستند که در آن زندگی می‌کنیم.» این فیلم به طور هم‌زمان بر روی هر دو سطح عمل می‌کند که می‌توانیم آنها را سطح افسانه‌ای و سطح تاریخی نام‌گذاری کنیم. انریکه مونته‌ورد (با بازی خولیو دیاز) یک دیکتاتور پیر، ناتوان و پارانوئید گواتمالایی است که در ابتدای فیلم به خاطر نسل‌کشی بومیان مایا در دهه ۱۹۸۰ محاکمه می‌شود. در این فیلم دو صحنه محاکمه وجود دارد که مؤثرترین آنها، زوم بر روی یک زن بومی کیچه مایا است که شهادت می‌دهد درباره‌ی جنایاتی که شاهد آن بوده و خود نیز قربانی آن‌ها شده است. او می‌گوید: «از گفتن آنچه بر من گذشته شرمنده نیستم؛ امیدوارم شما از اجرای عدالت شرمنده نباشید.» (به طعنه، قضات به او به عنوان «شاهد ۸۲» اشاره می‌کنند و اینگونه او را بیشتر انسانی‌زدایی می‌کنند). مونته‌ورد (که بر پایه‌ی افراین ریوس مونت، یک جنایتکار جنگی واقعی گواتمالا ساخته شده است) گناهکار شناخته می‌شود، اما حکم او نقض شده و اجازه می‌یابد به خانه‌اش برگردد و در کنار همسرش کارمن (مارگارتا کنیفیک)، دخترش ناتالیا (سابرینا د لا هوز) و نوه‌اش سارا (آیلا-الئا هورتادو) باشد (کارلوس، پدر سارا که انریکه و کارمن با او موافق نبودند، در شرایطی مرموز ناپدید شده است). تمام خدمتکاران خانه استعفا داده‌اند جز والریانا (ماریا تلون)، که کارمن مشکوک است او دختر نامشروع انریکه است، و محافظ او لتونا (خوان پابلو اولی‌سلاگر). در این حین، مردم در اطراف خانه جمع شده‌اند تا روز و شب اعتراض کنند و به این ترتیب خانواده را در محاصره نگه دارند. در این میان، آلما (ماریا مرسیدس کوری)، خدمتکار جدید و ساکت و مرموز، به خانه می‌آید و سارا به سرعت به او علاقه‌مند می‌شود. «لا یورونا» یک تصویرliteral از افسانه‌ آمریکای لاتین نیست، بلکه به آن با تصاویری مرتبط اشاره می‌کند، به عنوان مثال زمانی که آلما به سارا یاد می‌دهد چطور زیر آب نفسش را نگه دارد. مونته‌ورد گاهی شب‌ها در خانه پرسه می‌زند و ادعا می‌کند صدای زنی را می‌شنود که گریه می‌کند، اما این ممکن است نتیجه‌ی وضعیت ذهنی رو به زوال او باشد. عنوان فیلم ممکن است به کشتار در روستای لا یورونا در سال ۱۹۸۱ اشاره داشته باشد یا به طور کلی، گواتمالا را به عنوان مادری که در سوگ ناپدید شدن و قتل هزاران فرزندش می‌نالد، نمایندگی کند. با این حال، پایان فیلم نشان می‌دهد که نیروهای ماورایی نیز در کارند. من نسبت به این جنبه از داستان احساس دوگانه‌ای دارم. از یک سو، این ماده تقریباً غیرضروری است؛ این محتوا به تنهایی بسیار قدرتمند است و افزودن یک عنصر فانتزی ممکن است از واقعیت سختی که با آن سر و کار دارد، کم کند. اما از سوی دیگر، و این بسیار متاسف کننده است، انتقام از دنیای مردگان نزدیک‌ترین چیزی است که مونته‌ورد به پرداخت بهای جنایاتش خواهد رسید و در واقع ما حتی این تسلی را هم نداریم (و جستجوی انتقام برای نارضایتی‌های واقعی در یک اثر داستانی، همان‌طور که تارانتینو اخیراً انجام داده، احمقانه خواهد بود؛ با قرار دادن مونته‌ورد به عنوان نماینده‌ای برای ریوس مونت، اما نه خود ریوس مونت، نویسنده و کارگردان جیررو بوسامانته از افتادن به دام‌های بازنگری‌گرانه، مانند «باس‌ترز بی‌شرم»، جلوگیری می‌کند). خوشبختانه، این بحث درونی بی‌معناست زیرا «لا یورونا» یک فیلم ترسناک نادر است که به عنوان نقد اجتماعی نیز عمل می‌کند و در هر دو زمینه به خوبی عمل می‌کند؛ این سینمای ترسناک برای اندیشمندان است (می‌خواستم بنویسم که «لا یورونا» چیزی شبیه به «داستان (روح) رسمی» است، اما در واقع در فیلم لوئیس پونزو هم روح‌هایی وجود دارد؛ به طور مجازی یا واقعی، همیشه در این نوع داستان‌ها وجود دارد). بوسامانته اثری هنری خلق کرده است که می‌توان از دو مجموعه ارزش‌های روایی متفاوت به آن نزدیک شد و هر یک از این رویکردها در تمام طول فیلم از صحنه افتتاحیه تا ناله‌ی ترسناک پایانی، پیروز است. فیلم «لا یورونا» از نظر ریتم برای سلیقه من کمی کند است، اما قطعاً فیلم بدی نیست. فقط نتوانستم به آنچه می‌دیدم قفل کنم، گاهی اوقات مرا به خود جلب می‌کرد اما بعد از مدت کوتاهی دوباره جدا می‌شدم. این واقعاً جای تاسف دارد، زیرا در این فیلم خوبی‌هایی وجود دارد. این فیلم بیشتر یک درام سیاسی است تا ترسناک، هرچند که عنصر ترسناک در آن غیاب ندارد اما انتظار داشتم که در این بخش ماورایی بیشتری وجود داشته باشد. این بیشتر به خودم مربوط می‌شود، احتمالاً تحت تأثیر این واقعیت که ماه گذشته فیلم «نفرین لا یورونا» (که به طرز عجیبی در سال ۲۰۱۹ ساخته شده است) را دیدم؛ که یک فیلم ترسناک معمولی‌تر است و من به آن علاقه داشتم (برخلاف اکثر). هیچ‌کس واقعاً از بازیگران در این فیلم برجسته نیست، هرچند سابرینا د لا هوز، مارگارتا کنیفیک، ماریا مرسیدس کوری و خولیو دیاز شایسته‌ی تحسین هستند. اگر در مورد شایستگی صحبت کنیم، کسانی که در پشت دوربین کار می‌کنند نیز به اندازه‌ی کسانی که در جلوی دوربین هستند شایسته‌ی تقدیر خواهند بود؛ این فیلم به خوبی فیلم‌برداری شده است، برای مثال. نه بد، فقط نه خوب. از نظر من، البته.